De Uitzondering

Iedereen maakt het wel eens mee: je verkeert in een gezelschap waar iemand, meestal een man, allerlei meningen aan het verkondigen is over alles en nog wat. Uiteraard hoort u liever uw eigen meningen en u wacht op een moment het sujet tegen te kunnen spreken. Op gegeven moment zegt hij zoiets doms als dat zwarte mensen lui zijn. U ziet uw kans en werpt tegen dat u bijvoorbeeld heel wat negermusici gezien hebt die zich het vuur uit de longen bliezen. Uw tegenstander laat zich daar totaal niet door uit het veld slaan en zegt: “Uitzonderingen bevestigen de regel.” En hij gaat verder met het ventileren van zijn vooroordelen. Deze dooddoener teistert al eeuwen de bittertafeldiscussies. Hij berust echter op een misverstand. De oorspronkelijke uitdrukking komt uit het Latijn: exceptio probat legem. Hetgeen betekent: de uitzondering test de wet. Kijk, dat is andere koek! We hebben een wet gemaakt, maar er dient zich een uitzonderlijke situatie aan. Deze uitzondering beproeft de juistheid van onze wet, laten we dus de wet nog eens opnieuw bekijken. Een wijs gezegde dus. Naderhand is in het Latijn probare (> Ofr. prover > Fr. prouver > Nl. proeven) ook bewijzen gaan betekenen. Jazeker, maar niet in deze uitdrukking. Misschien wil u opponent naar dit verhaal luisteren. U kunt altijd nog op de vuist gaan.