Opruimen

Ik zag op de tv een Britse professor, Brian Cox, vertellen dat 99,9 % van alle soorten van leven die er ooit hebben bestaan, zijn uitgestorven.

Een vriend van mij, de IJslandse kunstenaar Steini Thorsson, vertrekt binnenkort naar zijn geboortegrond. Hij begint daar een project om de wereld te redden. Bij nader vragen ging het niet zozeer om de wereld, maar om de mensheid.

Ik ben nu al meer dan drie maanden bezig om het materiële dat Laurine heeft achtergelaten op te ruimen. Ze bewaarde werkelijk alles. Ik vond tijdschriftendozen met tijdschriften die nog nooit uit het cellofaantje waren gekomen. Alle agenda’s. Alle kaarten die ze ooit in het ziekenhuis had gekregen. En ze heeft er vaak gelegen. Het is onvoorstelbaar hoeveel keren ik naar de retourette ben gelopen met tassen vol papier. Het heeft geen zin om het te bewaren, hoewel ik als ik ruimte had gehad wat minder rigoureus was geweest. Die ziekenhuiskaarten zouden eventueel een project hebben kunnen worden, maar ze heeft er nooit aanstalten toe gemaakt.

Voor het betere begrip zal ik u de situatie uitleggen. Laurine en ik hadden drie verdiepingen tot onze beschikking, zo’n 150 m². Dan is bewaren geen probleem. Maar nu ze dood is en ik nu de facto naar boven ga verhuizen, moet er dus anderhalve verdieping opgeruimd worden. Spiertechnisch gezien heb ik veel hulp van vrienden, maar ík moet de beslissingen nemen over wat weg kan en wat kan blijven. Mocht iemand ooit een scriptie over haar willen schrijven, dan krijgt ze het moeilijk, want veel van haar papieren verleden wordt gecycled. (Ik heb begrepen dat het laatste moment van papier na diverse fases door het toilet wordt gespoeld.) Ashes to ashes, dust to dust, paper to paper. Ik bewaar voorlopig haar fotoarchief. Ik hoop dat ik daar nog eens de tijd en de zin voor vind om dat uit te zoeken. Het probleem is dat ze een leven voor mij heeft gehad. In tijd dus. En zij heeft zelf de keuze gemaakt tijdens haar leven om daarvan te vertellen. De oude agenda’s in de tijd vóór mij hebben voor mij geen functie. De ongeveer duizend mooie ansichtkaarten die ze had verzameld om ze nog eens een keer aan iemand te versturen, zijn prachtig, want ze had een goede smaak, maar ik zal ze nooit versturen. Zo ben ik niet. Ik stuur e-mails. Ik heb al die prachtige kaarten weggegooid.

Soms word ik dus gek van haar verleden. En ik word gek van mijn eigen. Want in de opruimroes kom ik relicten tegen van mijn eigen verleden. Dan kom ik erachter dat ik vroeger zeer romantisch was. Daar schaam ik mij niet voor, maar ik begrijp mezelf niet helemaal meer als jongere. Ik heb contact met een vriendin van vroeger. Die liet mij een kopie lezen van een brief die ik haar eens gestuurd had. Die kopie kwam van mijzelf. Die heb ik haar dus eens gegeven, omdat ze mijn oorspronkelijke brief niet meer had. Ik maakte kopieën van al mijn brieven, omdat ik dacht dat iemand eens mijn biografie zou schrijven. Met carbonpapier. De brieven dus. De arrogantie was toen waarschijnlijk erg groot. Het gekke is dat toen ik de brief aan de oude vriendin las, ik hem herkende als van mezelf en tevens hem als een volstrekte vreemde ervoer.

Terwijl ik het verleden van Laurine aan het opruimen ben, komt er natuurlijk de idee dat ik haar niet kende. Bij domme dingen zijn de cliché’s nooit ver weg. Liefde is geen garantie voor kennis.

Maar ik kende haar wel. Ik kon haar gedrag voorspellen. Dat was overigens geheel wederzijds. En iemand kennen en dat koppelen aan een mooi karakter, wil misschien een mooie relatie opleveren.

Begrijpen is iets anders. Dat is zoiets dat je in iemands hersens kan kijken en dat er dan een magistrale herkenning ontstaat. Dat komt voor, maar helaas zelden. Laurine en ik hadden dat met kunst, onze kunst. Soms begreep ik haar en soms begreep ze mij. En soms was dat tegelijkerijd. Daar zijn resultaten van gekomen.

Het aardige van een relatie zou kunnen zijn, is dat er resultaten komen. Het is niet optellen, maar vermenigvuldigen. En ik bedoel dat niet procreatief. Kinderen zijn leuk, wellicht, maar kunst is beter. Sorry.

Er schijnen opruimgoeroes te zijn. Die schrijven boeken en geven cursussen en ze worden er rijk mee. Creëer een probleem en suggereer dat iedereen daar mee zit. Ik denk wel dat ik tot hun doelgroep behoor, want opruimen is mij een gruwel, maar toch los ik mijn problemen zelf op, dank u.

Laurine had de neiging papieren in insteekmapjes te stoppen. Dat zorgt ervoor dat de betreffende bescheiden door mij nagekeken moeten worden, want ik scheid vanwege de retourette plastic van papier. Dat is een andere bak. Naast de bohémien woont in mij een nette burger. Ik sorteer de flessen op kleur.

Inmiddels ben ik echt verhuisd. De woonkamer is min of meer ingericht en als u een niet al te schoon type bent, zou u het misschien gezellig noemen. De rest van het huis is een chaos. Mijn keukenspullen liggen op acht verschillende plekken, want de nieuwe keuken komt pas in augustus. Er zijn vijf ladingen afval naar het milieupark gebracht. Ik heb stapels dvd’s waarvan ik zonde vind om weg te gooien, maar ik weet niet wie ze wil hebben. Met boeken dito probleem. Bovendien heb ik een ontstoken knie, dus ik kan niet veel. Ik mag niet klagen, maar ik doe het wel.

Mag men ook kunst weggooien? Ja, dat mag en moet. Als andere mensen er gelukkig mee zijn, mogen ze de werken meenemen en anders gaan de spullen naar het milieupark. Gelukkig waren er mensen die met enkele werken zeer gelukkig zijn. Niet alles hoeft onopgemerkt te blijven. Onze stromatolieten staan ergens in een tuin te pronken. Dat is mooi. Maar veel van onze kunstjes heb ik weggegooid. Alles is gedocumenteerd. Alles blijft voor eeuwig in de cloud zweven. Mijn opvatting is overigens dat er veel te veel kunstenaars zijn, die veel te veel kunst produceren. Zou de wereld veel armer zijn als de zaadcellen die Jeff Koons en Damien Hirst hebben veroorzaakt voortijdig waren gesneefd?

Naar verwachting is mijn huis voor kerstmis 2018 op orde.