Hoe is de kunst ontstaan?

Het beste antwoord is: dat weten we niet. Het hangt ook van de definitie van kunst af. Volgens sommigen is de kunst pas in de renaissance ontstaan, omdat toen de kunstenaar zich ging onderscheiden van de handwerksman, maar dan krijg je wel een zeer beperkte definitie: kunst is dat wat door kunstenaars gemaakt wordt. Toch een beetje kip-ei-verhaal. Ik ben bereid kunst te laten ontstaan bij de eerste vrouw of man die een versiering aanbracht op een voorwerp of andere drager. Zoals het versieren van een pot met streepjes. Of je hand op de grotwand leggen en er gemalen houtskool omheen spugen, zodat je een afdruk van je eigen hand had. Simpel, maar effectief. Maar grotschilderingen bijvoorbeeld zijn van een andere categorie, we zouden dat nu autonome kunst noemen. Daar heb ik een theorie over. Kunst is uitgevonden door een invalide, hoewel je dat woord tegenwoordig geloof ik niet meer mag gebruiken. En waarschijnlijk door een invalide man. Ik zal het uitleggen. Vrouwenwerk was vroeger, generaliserend gezien, werk dat door mensen met gradueel verschillende capaciteiten kon worden gedaan. Kinderen kunnen ook meehelpen met koken of noten verzamelen. Bij de jacht ligt dat anders. Als je niet volledig fit bent, is jagen nogal moeilijk en je houdt de rest op. Met een hedendaagse beeldspraak: vrouwenwerk was analoog, mannenwerk digitaal. Je doet mee of je doet niet mee. Een kreupele kan dus niet mee op de jacht. Die konden natuurlijk de vrouwen gaan helpen, maar daar viel weinig eer mee te behalen. Ze konden sjamaan worden of grotschilder of desnoods pottenbakker. Religie of kunst. Voor al die vakken is een zeker talent nodig, maar degenen die dat bezaten, hadden een bezigheid van belang. Je kunt overigens bij grotschilderingen goed zien of ze gemaakt zijn door meesters of knoeiers. Die verschillen hadden ze natuurlijk toen ook.

Het jammere is dat deze theorie door niets bewezen kan worden. En aangevallen ook niet.

Ik heb iets met grotschilderingen. Jaren geleden stond ik met een vriendin op de camping van Les Eyzies. Dit stadje wordt de hoofdstad van de prehistorische kunst genoemd. Bij de toiletten hing een stencil met het bericht dat ook dit jaar N.N. (ik ben helaas zijn naam vergeten) de Nederlandstalige rondleiding in de grot Font de Gaumes zou geven. Hij bleek met zijn tentje ook op de camping te staan. Hij was een fanatiek grotschilderingenonderzoeker. Met zijn werk als gids bekostigde hij zijn onderzoek in de rest van het jaar. Een boeiend verteller, maar op mijn vraag waarom die schilderingen gemaakt werden, kon hij alleen maar antwoorden dat niemand dat wist en iedereen die meende dat hij het wel wist uitermate onwetenschappelijk te werk ging. ‘Ik weet het niet’ is ook een antwoord.