Mars en Venus

Omdat wij van nature weinig begrijpen van onszelf en andere mensen, denken wij graag in stereotypen. De ergste in dit genre is dat vrouwen van Venus komen en mannen van Mars. Dit idee is in de wereld gebracht door zogenaamde sitcoms zoals de Flintstones, Toen was geluk nog heel gewoon en Archie Bunker. U zult zelf wel een hedendaagse variant kennen. Het leuke van zo’n serie is dat de mannen niets begrijpen van de vrouwen, terwijl ze toch heel dol op hun vrouw zijn. De vrouwen in die series begrijpen de mannen natuurlijk wel, want vrouwen hebben tenslotte veel empathie. Die meneer Gray van het Mars/Venusidee heeft inmiddels vijf boeken in serie uitgebracht.

Er zijn al meer dan vijftig miljoen exemplaren verkocht. In de jaren negentig werden alleen van de Bijbel meer exemplaren verkocht. In Amerika heeft Gray al meer dan vijfentwintig Mars-en-Venus-adviescentra opgezet. Om het succes compleet te maken schreef Gray een musical over het probleem, die op Broadway werd opgevoerd. Zelden is een pychologische theorie zo voorspoedig commercieel uitgebuit.

Gray heeft zijn ideeën niet empirisch getest. Andere psychologen hebben dat gelukkig wel gedaan. Mannen schijnen anderen vaker in de rede te vallen dan vrouwen, bijvoorbeeld. Dat is waar, maar als vrouwen de leiding hebben, onderbreken ze anderen vaker, voeren vaker het woord en praten langer dan de mannen in hun omgeving. Het gaat dus om sociale status en niet om een sekseverschil. Vrouwen praten gemiddeld iets meer over zichzelf dan mannen, maar het verschil is miniem. Er zijn onderzoekers geweest die met een cassetterecorder mensen de hele dag volgden. Het bleek dat zowel mannen als vrouwen per dag ongeveer 16.000 woorden gebruikten.

Dat was natuurlijk een Amerikaans onderzoek, dus gaat u nu zelf eens tellen hoeveel woorden u per dag bezigt.

En zelfs als er al gemeten verschillen zijn, bijvoorbeeld dat vrouwen gemiddeld beter dan mannen zijn in het onderscheiden van emoties, gaat het om gemiddelden. Een gemiddelde is de optelsom van alle scores, gedeeld door het aantal deelnemers. De onderlinge verschillen binnen een mannen- of vrouwengroep is veel groter dan de verschillen tussen de groepen. (Ik bied mijn excuses aan voor het opvoeren van deze droge feiten, maar anders denkt u dat ik uit mijn nek zit te lullen.)

Stereotypen zijn handig. Het zorgt ervoor dat we niet teveel hoeven na te denken. Maar het is een misverstand om te denken dat stereotypen verhelderend werken. Ze werken eerder versluierend. Mannen komen niet van Mars, ze komen eerder uit Crooswijk. En vrouwen uit Kralingen.