Tien geboden

1 Als God had kunnen vermoeden dat de bijbel geschreven zou worden, had hij de stenen tafelen niet gebeiteld. God dacht: een grondwet moet kort en bondig zijn, anders wordt het geleuter. Tien geboden zijn zat. In zijn tijd was God een verstandig man.

2 De bijbel spreekt van tien woorden, geboden of grondregels. Dat hangt van de vertaling af, maar ze zijn nergens genummerd. De joden, katholieken en protestanten hebben allemaal hun eigen nummering, terwijl de katholieken ook nog de oorspronkelijke tekst redigeren en een aantal versregels weglaten. In Exodus 20: 1-17 staat dat je geen gesneden beelden noch enige gestalte mag maken van wat in de hemel, op aarde of in de zee is. Daarna zegt God dat je die niet mag aanbidden want hij is een jaloers type. De joden en protestanten leggen dit uit als een verbod op afbeeldende kunst (de moslims kennen dit gebod ook), maar de katholieken hebben geen moeite met plaatjes en beelden, als je die maar niet aanbidt, dus de hele regel hebben ze maar weggelaten. Het is raar om te bedenken dat een enkel verkeerd begrepen zinnetje grote groepen op de wereld verbiedt om bijvoorbeeld te fotograferen.

3 Je mag de naam van God niet ijdel gebruiken. Volgens Van Dale betekent ijdel hier lichtzinnig of zonder noodzaak. Alweer een regel die nogal ruim geïnterpreteerd kan worden. Gelukkig voor de Bond tegen het Vloeken is godverdomme met alle afleidingen ervan vervangen door shit.

4 Het sabbats- of zondagsgebod wordt in de bijbel weids behandeld. Zes dagen moet je werken maar op de zevende dag mag je geen werk doen, noch je zoon of dochter, noch je dienstknecht of dienstmaagd, noch je vee, noch de vreemdeling die in je stad woont. Uit deze woorden volgt in ieder geval dat er toen kinderarbeid was en geen vrije zaterdag. Het gebod wordt geadstrueerd door te vertellen dat God in zes dagen alles schiep en op de zevende dag rustte. Toen ik klein was, vond ik dat al een raar verhaal. Een god die moe is?

5 Je moet ook je vader en je moeder eren. Ook dat heeft me altijd iets eigenaardigs geleken. Mensen willen kinderen, dus moeten ze daar maar goed voor zorgen. Moet je ouders eren die niet accepteren dat de samensmelting van hun genen iets anders opleverde dan ze gehoopt hadden? Het is het eerste normale gebod en die kunnen we dan ook gelijk vervangen door ‘Eer uw kinderen.’ Als troost voor ouders kan ik vertellen dat de door hen gegeven eer meestal terugkeert naar henzelf. Wie goed doet, goed ontmoet.

6 Het gebod om niet te doden lijkt mij een heel aardig voorschrift. Het is alleen jammer dat de bijbel nogal goedkeurend praat over het doden van iedereen die niet in de ware god gelooft. Zeker de god uit het Oude Testament is een enorm agressief baasje die nogal snel op zijn goddelijke pik getrapt is. Eigenlijk staat er dat je niet iemand mag doden die tot de club behoort. Niet-clubleden zijn vogelvrij. De god van het Nieuwe Testament – die van Jezus – is wat aardiger, maar ook zijn aanhangers hebben in zijn naam heel wat moorden op hun geweten. Maar gelukkig heeft de geschiedenis van de vorige eeuw ons geleerd dat je geen god hoeft te hebben om triggerhappy te zijn.

7 Hetzelfde geldt ongeveer voor het gebod dat je niet mag stelen. Stelen mag alleen als jij of je familie echt honger hebt. Maar het blijft een moeilijk begrip. Als je producten of diensten verkoopt en je wordt er miljonair van, steel je dan? Of als je als politicus chronisch zieken afknijpt? Als een woningbouwvereniging goede goedkope huizen sloopt om er duurdere voor in de plaats te zetten, noem ik dat stelen.

8 Het gebod dat je geen valse getuigenis mag afleggen tegen je naaste lijkt me duidelijk, want dat is gewoon stelen of vermoorden van de waarheid.

9 Bij de katholieken horen het zesde en negende gebod bij elkaar: je mag geen onkuisheid doen en je mag het ook niet begeren. De protestanten zeggen dat je niet mag echtbreken en dat je van je naaste niet zijn huis, zijn vrouw, zijn ezel et cetera mag begeren. De verschillen zijn veelzeggend. Voor katholieken is seks buiten het huwelijk nog smeriger dan voor de protestante concurrentie. Het is onverstandig iets met de buurvrouw of -man te hebben, want daar komt alleen maar ellende van, maar dat je er ook niet aan mag denken, gaat erg ver. Ik kan accepteren dat er regels zijn voor gedrag, maar de bijbel geeft dus ook regels voor het denken. God heeft ons hersens gegeven, het mooiste speelgoed dat ooit is uitgevonden, maar we mogen er niet mee spelen. God zorgt ervoor dat we zondaars zijn. Een perverse manier om macht uit te oefenen, maar wel een effectieve.

10 “En zoals gij wilt, dat de mensen u doen, doet het ook aan hen.” (Lucas 6:31) Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook aan een ander niet. Het kan dus allemaal nog korter. God had nog verstandiger moeten zijn.